De mythe van Melifera

Interview

Interview | Roos Boum “Ik merk dat lezers niet meer gewend zijn fabels te lezen”

Posted on February 22, 2012 by Stéphanie voor www.fantasyboeken.org
Een eco-roman waarin bijen centraal staan. Niet iets wat je veel in de schappen ziet liggen. Roos Boum draait er haar hand niet voor om. Ze vond bijen altijd al interessant, maar deze bijen hebben ook een menselijke trekjes. “Zo maak ik mensen indirect duidelijk dat onze leefwijze anders kan.”
Hoe kwam je op het idee voor De Mythe van Mellifera?
Ik ben altijd al gefascineerd geweest door honingbijen en in mijn tuin stond een oude bijenkast die gekraakt werd door bijen. Gezeten naast de bijenkast bestudeerde ik de beestjes. Wonderlijk diertjes met een zo andere structuur dan de meeste insecten. Van alle insecten hebben ze een hoogste graad van organisatie, nog meer dan mieren. Ik zag zich uit de naad werkende werksters die daardoor maar zes weken leven, nijvere kindermeisjes (die er geen probleem van maken in tijden van nood baby’s hun hoofd af te bijten), bijenwolven wiens larven de bijen levend opvreten, de deftige koningin met haar gevolg en de wat sullige mannen waarvan er maar een paar met de koningin mogen paren en dat bovendien met de dood moeten bekopen omdat hun penis wordt uitgerukt. En o ja, de rest van de overblijvende mannen worden allen door de vrouwen vermoord. Voor mijn ogen ontvouwde zich hun verhaal, De mythe van Mellifera.
Is het moeilijk om bijen menselijke trekken te geven en ze geloofwaardig over te brengen?
Net als bij andere fabels (allen behorend tot het fantasygenre) schrijf ik eigenlijk over mensen. Ik verschuil me achter de honingbij om op deze indirecte wijze de mensheid duidelijk te maken dat onze leefwijze anders kan. Ik teken een avontuur op met kritische kanttekeningen bij de mensenmaatschappij. De bijen in mijn boek zijn karikaturen van mensen, al zijn ze fysiek bijen. Wel noem ik net zoals in fabels daar waar het uitkomt voor het verhaal, de klauwtjes bijvoorbeeld handen. Ik merk wel dat sommige lezers het niet meer gewend zijn fabels te lezen, een genre van de fantasy dat van ver voor Christus tot in de middeleeuwen heel gewoon was. Soms vinden deze lezers het lastig zich te identificeren met de hoofdpersonen. Gelukkig is dit de minderheid, ik had niet verwacht te horen dat mensen zich zodanig met de bijenpersonages vereenzelvigen dat ze huilen bij het verhaal. Daaruit mag ik concluderen dat het me gelukt is ze geloofwaardig over te brengen.
Is het moeilijker om over dieren te schrijven, dan over mensen en je eigen leven?
Moeilijker om over dieren te schrijven dan over mensen. Ach, het maakte niet zo veel uit omdat de dieren eigenlijk mensen zijn. Bij het schrijven van het verhaal had ik ook heel duidelijk bij ieder bijenpersonage een persoon of een combi van diverse personen uit mijn omgeving in gedachten. Waar ik me wel heel erg in heb moeten verdiepen is de honingbij zelf. Ik heb enorm veel research gedaan om het dier te leren kennen en zijn (fysieke) eigenschappen te gebruiken in te boek.
En of ik fictie moeilijker vind dan de autobiografieën: Valse salie en Du vin, du pain, du… pindakaas? die ik geschreven heb? Nee, juist makkelijker! Bij fictie hoef ik me niet aan de waarheid te houden, alhoewel het boek ook wel weer tot faction gerekend kan worden omdat de feiten weer wel waarheid zijn.
Wat is het hoofddoel van het boek: het aanstippen van een thema (het uitsterven van de honingbij) of een boeiende roman?
Ik wilde vooral mijn fascinatie voor honingbijen op mensen overbrengen. Hen vertellen dat het geen stekende engerds, maar schitterende dieren zijn met een heel erg nuttige functie voor de wereld. Ik wil mensen inzicht geven in de prachtige complexiteit van de bijenwereld en hen doen inzien dat we het precaire evenwicht op deze aarde aan het verstoren zijn wat ons dan duur kan komen te staan. Figuurlijk, maar ook letterlijk gaat het geld kosten als de bijen uitsterven. Er zijn al genoeg non-fictieboeken over dit onderwerp, maar die worden waarschijnlijk alleen door een beperkt publiek gelezen dat op zoek is naar informatie erover. Echter de “gewone man” zoals jij en ik, zal zulke non-fictie niet snel oppakken. Dus mijn redenatie was: stop het in een spannende roman en het onderwerp en de kennis zijn op een prettige manier beschikbaar voor een heel groot publiek. Ik ben dan ook positief verrast door de vele hits op mijn site na het uitkomen van het boek!
Is een roman een goede manier om een wereldwijd probleem aan de kaak te stellen? Waarom?
De laatste jaren is de eco-thriller, of in het geval van De mythe van Mellifera, de eco-roman, sterk in opkomst. Deze boeken zijn de perfecte methode om op een indringende, niet de gebruikelijke non-fictiemethode, wereldproblemen aan de kaak te stellen in een voor een ieder begrijpbare taal. Je hebt als auteur de macht een probleem veel dichter bij de mensen te brengen, omdat de lezer kan invoelen met de hoofdpersonen. Indringende beelden op tv doen ook ontzettend veel uiteraard, maar dat kan toch de ver-van-mijn-bedshow zijn. Echter een boek op het nachtkastje is veel dichter bij dat bed. We moeten zeker de invloed van een boek niet onderschatten!
Wat betekent de bij voor jou?
Leven.
Put je uit eigen ervaring bij het schrijven?
Eh, nou ik heb geen vleugels, dus ik weet niet hoe het voelt om zelf te kunnen vliegen, maar ja, ik denk dat elke auteur dingen van zichzelf stopt in zijn boeken. Ik houd zelf honingbijen, dus in ieder geval heb ik dat stuk ervaring gebruikt bij het boek. Ik heb bijvoorbeeld gezien hoe wespen bijen aanvallen, gruwelijke taferelen! Dat soort dingen inspireert om er scènes over te schrijven. Verder heb ik prachtige imkertermen kunnen verwerken tot de klinkende fantasynamen van de hoofdpersonen zoals bijvoorbeeld Mellifera, Hymenoptera, Nasanov en Pterygota.

Met welk karakter heb je zelf het meest gemeen?
Met Mellifera vrees ik. Ik ben net zo eigenwijs, koppig, cynisch en direct. Maar ik hoop ook dat ik net als zij deze eigenschappen ten goede kan gebruiken en dat ik mijn hart net als Mellifera op de juiste plek heb zitten.
Welke schrijver is een inspiratie voor jou?
De Duitser Thomas Thiemeyer en als ik er nog eentje mag noemen, de Engelse Kate Mosse, beiden bestsellerauteurs. Respectievelijk schreven zijn o.a. “Magma” en het “Verloren labyrint”. In die boeken vind ik alles terug wat ik zoek in een boek en wat ik hoop in De mythe van Mellifera te hebben verweven: een spannende queeste naar een geheimzinnig object of fenomeen, gestoeld op waarheid of legendes. Feiten worden verweven in fictie; faction. Kortom, leerzame pageturners!