| Boek | Leesfragment | Recensies |
Recensies
Recensie op Cartoon productions
In de geschiedenis van Amsterdam staat 1966 te boek als een hoogst onrustig jaar. De in het nauw gebrachte autoriteiten kregen te kampen met rellen bij het huwelijk van kroonprinses Beatrix, met ‘happenings’ van provocerende jongelui, met een oproer van boze bouwvakkers. En zo kon het gebeuren dat het relaas van een dubbele moord in de Rivierenbuurt door toedoen van diezelfde autoriteiten onbekend is gebleven. Tot nu toe! Want in dit boek wordt dat verhaal alsnog gedaan, ingebed in alle dramatische ontwikkelingen van toen. Het dode punt is een originele Nederlandse ‘whodunnit’ in de Engelse traditie, gracieus geschreven, met een flinke dosis humor en satire.
Martin Koomen is een Nederlandse auteur die niet bij een heel breed thrillerpubliek bekendheid geniet. Toch heeft hij al vier nominaties voor de Gouden Strop in zijn bezit. Hij schreef menig literair en historisch werk, veelal met spanning als uitgangspunt. Zo is ook de Portlandreeks ontstaan, met meesterspion Robert Portland en luitenant Fokkema in de hoofdrollen. In zijn laatste boek, Het dode punt, moeten we het zonder deze vertrouwde personages stellen. Dit verhaal is gesitueerd in het onrustige Amsterdam ten tijde van het huwelijk van Prinses Beatrix (1966), de periode waarin de Provo’s regelmatig van zich laten horen met demonstraties op het Spui, rondom het beeld van het Lieverdje.
Geplaatst door Ruddy Berghmans
Recensie op Cultuurbewust
Door: Edward Janssens 10-01-2012
Een dubbele moord zal niet snel aan grote media-aandacht ontkomen. Zeker niet als dit in een grote stad gebeurt. Toch is dit in 1966 gelukt als we Het dode punt moeten geloven. In een worsteling tussen spanning en realisme doet Martin Koomen verslag van deze onwerkelijke gebeurtenis.
Amsterdam, 1966
Het Amsterdam van 1966 is een buitengewoon onrustige stad. Provocerende jongeren, kortweg provo’s keren zich tegen het conservatieve gezag en de problemen die de maatschappij kent. Straatrellen zijn aan de orde van de dag en zelfs het huwelijk van prinses Beatrix wordt ruw verstoord.
Uitgerekend in dat jaar komt de Friese Bobbie Bregman naar Amsterdam om te studeren. Ze is nog maar net ingetrokken in het pension als haar hospita, mevrouw Spitters, op brute wijze om het leven komt. De politie spreekt van een tragisch ongeluk, maar de Sherlock Holmes-lezende Bobbie denkt daar anders over.
Het duurt even voordat de actie echt op gang komt. De eerste hoofdstukken dienen voornamelijk ter kennismaking met alle bewoners van het huis. Uitgebreide details zoals sigarettenmerken zorgen voor een slepend tempo, temeer omdat er feitelijk nog niets is gebeurd. Van spanningsopbouw is nog geen sprake.
Tijdgeest
Koomen heeft zijn best gedaan om de tijdgeest van ’66 zo dicht mogelijk te naderen. Gebeurtenissen als de bestorming van het Telegraafgebouw komen overeen met de werkelijkheid. Ook het taalgebruik is hier en daar aangepast. Door woorden als sedert, heremijntijd en godgeklaagd komt dit enigszins archaïsch, maar overtuigend over. Minder persuasief zijn de stukken waarin Koomen doorschiet in zijn historiciteit. ‘De man schudde vermoeid zijn hoofd en de nieuwe transactie kreeg in stilte haar beslag. Het tappen. De zilveren gulden die over de toog ging. De twee dubbeltjes wisselgeld.’ Zilveren guldens waren in 1966 niets bijzonders. Overbodige toevoegingen als deze maken de situatie weer iets minder geloofwaardig.
Dode punten
De spanning komt pas echt op gang als binnen enkele weken na het ongeluk een tweede bewoner van het studentenpand om het leven komt. Voor Bobbie is dit de druppel. Samen met huisgenoot Hans start ze haar eigen onderzoek. Nu en dan wordt de vertelling onderbroken door de dagelijkse beslommeringen van de bewoners. Werkte dergelijke detaillering in het begin nog louter vertragend, na de tweede moord heeft het voornamelijk een positief effect.
Zelfs personages als de politiecommissaris en diens stagiair hebben ieder hun eigen verhaallijn. De stagiair krijgt nog een oogje op Bobbie, maar deze uitweidingen geven de vertelling geen extra waarde. Zeker omdat een solide afronding van de subverhalen ontbreekt.
In het laatste hoofdstuk komen de burgemeester van Amsterdam, de hoofdcommissaris van de politie en Minister Smallenbroek van Binnenlandse Zaken bijeen. Uit een functioneringsgesprek tussen deze prominenten blijkt vervolgens waarom de moorden nooit in de openbaarheid zijn gekomen. Dit zal voornamelijk bedoeld zijn om de fictionele aard te verhullen en zo de geloofwaardigheid te sterken, maar na de enerverende hoofdstukken die hieraan vooraf gingen, zorgt de zakelijke sfeer van dit slot vooral voor een dood punt.
Inkt! 13
Dank je de (boer) Koekoek
Door Rory Ceulen
Een boek dat zich afspeelt in de recente geschiedenis is niet makkelijk om te schrijven. Dit geldt ook voor Het dode punt van Martin Koomen. Het verhaal begint vlak voor het koninklijk huwelijk tussen dan nog kroonprinses Beatrix en de jonge Duitser Claus.
Robertina Bregman, beter bekend als Bobbie, zoekt een betere woonruimte in Amsterdam. Deze krijgt ze uiteindelijk bij mevrouw Paula Spitters-Oosthoek, een nogal typische hospita. Met haar beeld van de supernette hospita, dat ze naar buiten toe projecteert, valt ze al snel door de mand.
De nogal uiteenlopende figuren zijn allen markant te noemen. Een van hen is echter tot moord in staat, de hospita is het slachtoffer. Ze wordt gevonden door de schoonmaakster, zodat enkele hulpen verder de politie wordt ingeroepen. De politie heeft het echter druk met de rellen rond het huwelijk, dus gaat Bobbie op onderzoek uit. Een tweede moord schrikt haar niet af, maar ook zij loopt gevaar. Het toeval wil namelijk dat elk van haar huisgenoten wel een eigen geheim heeft, inclusief de vermoorde hospita. Ze is ook getuige van een opbloeiende liefde tussen de pianist en een gehaaide dame. Zelf ontkomt ze er ook niet aan, een agent laat zijn oog op haar vallen. Het gebruik van historische feiten als achtergrond voor een misdaadthriller is in dit boek goed gelukt. De sfeer in het boek ademt de jaren zestig in Amsterdam, maar ook de gevolgen van de rellen komen aan bod. Al met al zullen mensen die deze tijd daadwerkelijk hebben meegemaakt misschien wel enkele fouten in het boek kunnen ontdekken. Dit doet echter weinig af aan het leesplezier.
Uit de Vrij Nederland Detective- & Thrillergids 2011
Ook de onlangs verschenen “Het dode punt” van Martin Koomen krijgt 3 sterren.
(‘Licht ronkend, maar satirisch humoristisch. Historisch grondig gedocumenteerd misdaadverhaal”)